رعایت نکات ایمنی در حفر چاه
دستورالعمل های حفاظتی و ایمنی کارگاههای ساختمانی(بخش سوم)
مقدمات حفر چاه
رعایت نکات ایمنی در حفر چاه بسیار ضروری است در ادامه به تفصیل این موضوع خواهیم پرداخت . افرادی برای حفر چاه باید به کار گیرند که از تجارب حرفه ای لازم برخوردار باشند، قبل از شروع عملیات چاه کنی باید وسایل کمک های اولیه مناسب فراهم گردد. کارگران مسئول حفرچاه باید به وسایل حفاظتی از قبیل کفش ایمنی ،طناب،کمربند ایمنی، دستکش و لباس کار ودر صورت لزوم عینک حفاظتی مجهز باشند.برای آشنایی بیشتر با نکات ایمنی میتوانید نکات ایمنی و حفاظتی لازم در کارگاههای ساختمانی را مطالعه فرمایید.
قبل از شروع حفاری باید از مناسب بودن شرایط مته ها (در صورت کار با دستگاه) و چکش ها و کلنگ ها و وسایل مربوطه از قبیل بالابر و سیستم تهویه هوا اطمینان حاصل شود.در صورت وجود نقص در وسایل اصلی و مهم نظیر بالابر باید مورد برطرف شود.در صورت استفاده از دستگاه ،قبل از به کارگیری دستگاه حفاری باید از محل قرارگیری صحیح دستگاه اطمینان حاصل کرد و موتورهای دستگاه و مابقی ابزارآلات به درستی روی زمین مستقر شده باشند و صحت کارکرد آنها برسی شود.در صورت استفاده از مقنی و ابزار دستی برای حفر چاه ،باید وسایلی نظیر کلنگ،چرخ چاه، دلو،طناب،بالابر،طناب،قلاب وسیستم تهویه مورد بازدید قرار گیرد و از سالم بودن ابزار کار اطمینان حاصل شود.
چنانچه محل حفر چاه در معابر عمومی یا نقاطی باشد که احتمال رفت و آمد افراد مختلف وجود دارد،باید به وسیله ایجاد حصار های لازم در فاصله مناسب ،نصب علائم هشدار دهنده و چراغ های احتیاط از ورود افراد به نزدیکی منطقه عملیات جلوگیری به عمل آید.
رعایت نکات ایمنی در عملیات حفر چاه
در عملیات چاه کنی تا عمق 5 متر وجود حداقل 2 نفر و با افزایش عمق چاه حداقل 3 نفر برای ادامه عملیات چاه کنی الزامی است. با شروع حفر انباری چاه یک نفر کمک کلنگ دار به افراد گروه اضافه میشود.برای حفاظت کارگران از خطر ریزش اطراف چاه باید در محل ایستادن کارگران تخته یا الوارهای زیر پایی با مقاومت و پهنای کافی گذاشته شود.برای جلوگیری از سقوط خاک و سنگ به داخل چاه،دور دهانه باید آستانه ای به عرض15 سانتیمتر با مصالح مقاوم تعبیه شود.
مقنی قبل از ورود به چاه برای عملیات چاه کنی باید طناب نجات را به کمربند ایمنی مخصوص به خود بسته باشد.در مواردی که نوع مصالح استخراج شده از حفاری چاه به صورتی است که کلاه و سپر حفاظتی کفایت نمی کند باید در فواصل مناسب از دیواره محل چاه پناهگاهایی تعبیه شود که درصورت لزوم مقنی در این محل ها پناه بگیرد.خاک حاصل از کندن چاه نباید به فاصله کمتر از 2 متر از کناره های چاه ریخته شود به نحوی که احتکال ریزش آن در داخل چاه وجود نداشته باشد.
در صورتی که احتمال کمبود اکسیژن و رطوبت زیاد در اعماق چاه وجود داشته باشد که معمولا به این شرایط هست باید وسایل مربوط به هوادهی به داخل چاه اقدام شود که معمولا مقنی ها از دمنده های قوی استفاده میکنند که بوسیله نایلون لوله مانند هوای مطلوب بیرون چاه را به داخل چاه منتقل میکند. وجود علائم قراردادی بین مقنی و فردی که در بالای چاه مستقر هست ضروری بوده و باید فرد مستقر در بالای چاه همواره از وضعیت مقنی آگاه باشد.
کلیه کارگرانی که در نزدیک چاه به کار مشغول هستند باید به کمربند ایمنی و طناب مجهز باشند ،سر طناب باید به محل مناسبی محکم شده باشد تا از سقوط احتمالی آنها به داخل چاه جلوگیری شود .
با پیشرفت کار چاه کنی به خصوص در موارد بارندگی باید دیواره های چاه بوسیله مقنی مورد بازدید قرار بگیرد و از ریزشی نبودن دیواره چاه اطمینان حاصل شود،چنانچه رطوبت بیش از حد مشاهده گردد باید برسی های لازم انجام گیرد و در صورت لزوم و شرایط حاد عملیات متوقف گردد. یا به گونه ای تدبیر شود که برای مقنی و کارگران خطری نداشته باشد.
در تامین روشنایی داخل چاه هایی که وجود گازهای قابل اشتعال در آنها محتمل باشد باید از چراغ قوه ای با حداکثر ولتاژ12ولت استفاده شود تا باعث ایجاد انفجار یا خطرات این چنین نشود.هنگاه حفاری چاه در عمق بیش از 2 متر باید وسیله ای به عنوان سپر در پایین چاه مورد استفاده قرار بگیرد که هنگام سقوط احتمالی اشیاء مانع برخورد آن با مقنی باشد.بعد از اتمام کار روزانه علاوه بر پیش بینی های احتیاطی لازم برای جلوگیری از سقوط افراد و حیوانات به داخل چاه،دهانه چاه باید به نحوی مطمئن با صفحات مقاوم ومناسب پوشیده شود.
رعایت مقررات حفاظتی حفر چاه های دستی مصوب شورای عالی حفاظت فنی الزامی است.
مقررات حفاظتی حفر چاه های دستی مصوب شورای عالی حفاظت فنی به شرح زیر است:
فصل اول – تعاریف
1- چاه دستی: منظور از چاه دستی در این آیین‌نامه آن دسته ازچاه‌هایی هستند که با استعانت از نیروی بدنی و با استفاده از وسایل‌کار سنتی ماند چرخ چاه – کلنگ – بیلچه – دلو و غیره کنده می‌شوند.
2 – چرخ چاه: وسیله ایست جهت انتقال مواد از عمق به بیرون و بالعکس که بر دهانه چاه نصب می‌گردد.
3- دلو: وسیله ایست که معمولاً از لاستیک منجید دار،برزنت و یا موادمشابه به شکل کیسه ساخته شده و در انتقال مواد مورد استفاده قرارمی‌گیرد.
4- کول: حلقه یا نیم حلقه ایست که از جنس فولاد یا سیمان یا سفال‌بوده و برای جلوگیری از ریزش دیواره‌های میل چاه یا انباری‌استفاده می‌گردد.
5 – میل چاه: آن قسمت از چاه می‌باشد که بطور عمودی نسبت به سطح زمین کنده میشود.
6- طوقه: دیوار حلقوی ساخته شده از مصالح ساختمانی در بالاترین‌قسمت از میل چاه(منتهی به دهانه چاه) می‌باشد که برروی آن درپوش چاه قرار داده میشود.
7- انباری: عبارتست از مسیر یا مسیرهای انحرافی کنده شده در عمق یا دیوار میل چاه.
8 – سپر: وسیله حفاظتی مخصوصی است که مقنی را از آسیب ناشی از سقوط احتمالی مواد و اشیاء محفوظ نگه می‌دارد.
9- پاکند: مسیر شیبداری جهت رفت و آمد و حمل و نقل وسایل است که‌از فاصله ای دورتر از دهانه چاه شروع و تا نزدیکی سطح آب ادامه‌می‌یاید.
فصل دوم – ساختمان چرخ چاه
ماده1: چرخ چاه دستی مورد استفاده که با قدرت دست کار میکند باید به‌طریقی محاسبه و ساخته شده باشد تا حداکثر نیروی لازم که توسط هرکارگر برای بالابردن حداکثر بار مجاز به دسته یا دسته‌های محرک واردمی‌شود بیش از 25 کیلوگرم نباشد.
ماده2: چرخ چاه دستی مورد استفاده باید سالم و عاری از هرگونه ترک،شکستگی و پوسیدگی بوده واستحکام لازم جهت انجام کار موردنظر راداشته باشد.
ماده 3: چرخ چاه که باقدرت دست کار میکند باید مجهز به مکانیسم‌های زیر باشد:
الف- روی محور استوانه کابل دار شیطانک و چرخ جغجغه و یا حلزون و چرخ‌حلزون و یا وسایل مشابه دیگر که بطور خودکار ترمز میشود باشد تا ازگردش معکوس دسته محرک در تمام مدت بالا آوردن بار جلوگیری نماید.
ب – دارای ترمزهایی موثر باشد که پایین آمدن بار را کنترل نماید.
ماده4: دسته‌های محرک که در یک یا دوطرف محور چرخ چاه سوار می‌شوندباید بطریقی ساخته شده باشند تا به هنگامی که بار پایین داده‌می‌شود نچرخند و یا باید دسته‌های محرک قبل از پایین آمدن بار ازجای خود برداشته شود، به طوریکه در حین گردش به افراد برخوردننماید.
ماده5: در چرخ چاهی که می‌توان دسته‌های محرک آنرا از جای خود برداشت،باید این دسته‌ها به‌وسیله ضامن مطمئنی با محور در ارتباط باشند تادفعتا و بطور ناخواسته از آن جدا یا خارج نشوند.
ماده6: فاصله میله‌های افقی (پره‌های) چرخ چاه باید با یکدیگر مساوی‌بوده و حداقل به اندازه‌ای باشد که کارگران بتوانند به راحتی به‌پره‌ها جهت چرخاندن چرخ چاه دسترسی داشته باشند در هر حال تعدادپره‌های چرخ نباید از چهار عدد کمتر بوده و با افزایش قطر چرخ از 120سانتی متر تعداد پره‌ها متناسباً از 4 عدد بیشتر گردد.
ماده7: چرخ چاه باید به طریقی ساخته شود که بعد از پیچیده شدن کل‌طناب به دور چرخ احتمال لغزش و بیرون افتادن طناب به خارج ازپره‌ها وجود نداشته باشد.
ماده8: در مورد آن دسته از چرخ چاه‌های موتوری و غیر موتوری که درکندن چاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد رعایت کلیه موارد ایمنی مذکوردر آیین نامه حفاظتی وسایل حمل و نقل و جابجا کردن مواد درکارگاه‌ها در مورد لوازم بلندکردن بار چون زنجیرها، کابل‌ها، طناب‌ها،قلاب‌ها و قرقره‌ها الزامی است.
ماده9: قبل از استقرار چرخ چاه در محل مورد نظر محل استقرار پایه‌های‌چرخ چاه باید به نحو مطمئنی آماده شده و اطمینان حاصل شود که‌احتمال واژگونی یا جابجایی یا کج و شیبدار شدن چرخ چاه وجودندارد.
ماده10: چرخ چاه می‌بایست در ارتفاع مناسبی نصب شود به طوریکه حداقل‌فاصله محل پیچیدن طناب با سطح زمین از 20 سانتی متر کمتر نباشد.
فصل سوم – لوازم حمل بار
ماده11: طناب مورد استفاده در چرخ چاه باید عاری از هرگونه عیب مانندپوسیدگی و زدگی بوده و مقاومت کافی برای تحمل حداکثر نیروی وارده‌و ضربه‌ها را داشته باشد به اضافه طول طناب به حدی باشد که بعد ازباز شدن کامل برای حداکثر عمق مورد نیاز حداقل دو دور روی قرقره‌مانده باشد.
ماده12: قلاب مورد استفاده باید سالم بوده و به طور محکم و مطمئنی باطناب درگیر شده و گلوگاه آن مجهز به شیطانک و با به صورتی باشدکه در هر حال احتمال آزاد شدن بار به طورناگهانی وجودنداشتهباشد وتحملکافی درمقابل حداکثربار و ضربه‌های واردهداشته باشد.
ماده13: دلو مورد استفاده در چاه کنی باید از جنس پنبه ای یا لاستیک‌منجیددار مقاوم بوده و یا حلقه دهانه از جنس فولاد به دسته زنجیرمناسبی که به نحو اطمینان بخش با حلقه درگیر باشد متصل گردد.
فصل چهارم – مقدمات ایمنی عملیات حفاری
ماده14: قبل از اقدام هرگونه عملیات مربوط به کندن چاه دستی‌بررسی‌های لازم باید با توجه به وجود قنوات قدیمی، فاضلاب و پی‌هاو جنس خاک و لایه‌های زمینی و تاسیسات آب، برق، گاز و تلفن به‌عمل آید و در صورت لزوم ضمن تماس با سازمان‌های ذی ربط محل چاه‌طوری تعیین شود که به هنگام چاه کنی خطر ریزش یا نشتی ازفاضلاب‌های مجاور و برخورد با تاسیسات مذکور وجود نداشته باشد به‌اضافه کارگران مسئول حفر چاه تجارب حرفه ای لازم از نظر انجام‌کار چاه کنی را دارا باشند.
ماده15: در شروع عملیات چاه کنی وجود حداقل دو نفر و یا افزایش عمق‌چاه کنده شده از 5 متر وجود حداقل سه نفر کلاً برای ادامه عملیات‌الزامیست و با شروع حفر انباری یک نفر کمک کلنگ دار اضافه می‌گردد.
ماده16: قبل از شروع عملیات مربوط به کندن چاه و تخلیه فاضلاب‌ها و یاهرنوع کاری در ارتباط با این امر وسایل کمک‌های اولیه مناسب بایدتدارک و فراهم گردد.
ماده17: لازمست‌جهت حفظ‌کارگران ازنظر ریزش اطراف‌چاه و یا سقوط ازکناردهانه در محل ایستادن کارگران تخته یا الوارهای زیر پایی بامقاومت و پهنای کافی گذاشته شود.
ماده18: چنانچه محل کندن چاه در معابر عمومی یا محل‌هایی باشد که‌احتمال رفت و آمد افراد مختلف وجود دارد باید به وسیله ایجادحصارهای لازم در فاصله مناسب و نصب علایم هشدار دهنده و چراغهای‌احتیاط از ورود افراد به نزدیک منطقه عملیات جلوگیری به عمل آید.
فصل پنجم – عملیات حفر میل چاه
ماده19: جهت جلوگیری از سقوط خاک و سنگ به داخل چاه دور دهانه بایدآستانه ای به ارتفاع حداقل 15 سانتیمتر با مصالح مقاوم تعبیه گردددر هر حال این آستانه باید طوری باشد که برخورد اتفاقی پا با وسایل‌کار سبب تخریب آن نگردد.
ماده20: مقنی قبل از ورود به چاه برای عملیات چاه کنی باید طناب‌نجات را به کمک کمربند ایمنی مخصوص به خود بسته باشد.
ماده21: در مواقعی که نوع آوار استخراجی حاصل از عملیات کندن چاه به‌صورتی است که پیش‌بینی‌های حفاظتی چون استفاده از کلاه و سپرمحافظتی تکافو نمی‌نماید باید در فواصل مناسبی از دیواره میل چاه‌پناهگاه‌های مناسبی تعبیه شود که در موارد لزوم مقنی در این‌پناهگاه مستقر گردد.
ماده22: خاک‌های حاصل از کندن چاه نباید به فاصله کمتر از 2 متر ازکناره‌های چاه ریخته شود و در هر حال احتمال ریزش آن وجود نداشته‌باشد.
ماده23: به محض رسیدن چاه به عمقی که خاک واجد استحکام لازم باشدعملیات طوقه چینی باید شروع گردد به اضافه در زمینهایی که خاک دستیریخته شده باشد عمل طوقه چینی بعد از برداشتن خاک دستی انجام می‌گیرددر زمینهای با خاک سست یا دستی هرگونه پیشگیری احتیاطی از قبیل‌مهار کردن دیواره به وسایل و طرق مختلف قبل از رسیدن به زمین‌سخت باید انجام شود. در هر حال در زمینهای با خاک سست و یا دستی باعمق بیشتر از 1/5 متر عملیات حفر می‌بایست زیر نظر افراد مجرب و باسابقه در این امر انجام گیرد.
ماده24: چنانچه در عمق معینی از چاه احتمال داده شود که به علت کمبوداکسیژن عوارضی برای مقنی ایجاد خواهد شد قبلاً باید نسبت به تهیه‌وسایل هوا دهی به داخل چاه اقدام نمود. این وسایل باید به کلیه‌تجهیزات ایمنی جهت جلوگیری از خطر برق گرفتگی و تماس با قطعات‌متحرک مجهز شده باشد.
ماده25: وجود علایم قراردادی بین مقنی و فردی که در بالای چاه مستقراست ضروری بوده و باید فرد مستقر در بالای چاه همواره از وضعیت‌مقنی آگاه باشد این علایم می‌تواند به صورت تکان دادن طناب و یااستفاده از وسایل صوتی مانند زنگ اخبار باشد.
ماده26: بعد از خاتمه کار روزانه علاوه بر پیش‌بینی‌های احتیاطی لازم‌جهت جلو گیری از سقوط افراد و حیوانات به داخل چاه دهانه چاه‌باید به نحو مطمئن به وسیله صفحات مشبک مقاوم و مناسب پوشانیده‌شود.
ماده27: با پیشرفت کار چاه کنی به خصوص در موقع بارندگی همواره‌دیواره‌های چاه باید به‌وسیله مقنی مورد بازدید مرتب قرار گیرد تااطمینان حاصل شود که هیچ قسمتی از دیواره چاه احتمال ریزش وجودندارد.
ماده28: چنانچه به هنگام بازدید در دیواره چاه رطوبت بیش از حد معمول‌مشاهده گردد باید بررسی لازم به عمل آید تا چنانچه به وجود فاضلاب‌و یا هرگونه منبع دیگر آب در مجاورت چاه یقین حاصل شود ادامه‌عملیات چاه کنی بلافاصله متوقف شده و با پیش‌بینی‌های اساسی لازم‌نسبت به ادامه کار به صورتی که هیچگونه خطری برای مقنی وکارگران دیگر وجود نداشته باشد اقدام نمایند.
ماده29: در تامین وسیله روشنایی داخل چاه‌هایی که وجود گازهای قابل‌اشتعال و انفجار محتمل باشد باید از چراغ‌های قوه‌ای یا دور گرد ضدجرقه حداکثر با ولتاژ 12 ولت استفاده شود و به هر حال در این نوع‌چاه‌ها نباید شعله و یا سیستم‌های جرقه‌زا بکار برده شود.
ماده30: مقنی موظف است ضمن حفر چاه جاپاهایی حداکثر با فواصل 50 سانتیمتر در طرفین جهت بالا آمدن خود در دیواره چاه تعیین نماید تابتواند به سهولت بالا بیاید.
ماده31: قلوه سنگ‌های حاصل از حفر چاه باید در زیر یا بین لایه‌های خاک‌دلو قرار گرفته و همچنین مواد داخلی دلو تا آن حد ریخته شود که‌احتمال ریزش و سقوط مواد بهنگام جابجایی دلو وجود نداشته باشد.
ماده32: به هنگام حفاری چاه بهتر است در عمق بیش از 3 متر وسیله ای‌به عنوان سپر در پایین چاه مورد استفاده قرار گیرد که احیاناً درمواقع سقوط اشیاء مانع برخورد آن با مقنی باشد.
ماده33: به هنگامی که در حفر چاه‌ها نیاز به هدایت لوله‌های بتونی و یاکولها جهت جلوگیری از ریزش دیواره‌های چاه وجود دارد مقنی بایدموقعیت مناسب را به هنگام خالی کردن زیر منطقه استقرار لوله‌های‌بتونی اختیار کند به طوریکه هیچ قسمت از اعضاء بدن او در زیر آن‌هاقرار نگیرد و خالی کردن زیر لوله‌های بتونی و یا کول‌ها باید در تمام‌محیط و به طور یکنواخت انجام گیرد.
ماده34: لوله‌های بتونی «کول‌ها» مورد استفاده در داخل چاه‌ها برای‌جلوگیری از ریزش دیواره‌ها باید مسلح به حد کافی مقاوم باشند که‌فشار جانبی وارده از دیواره چاه و نیز فشارهای قائم را به خوبی‌تحمل نموده و نشکند.
ماده 35: اقدام لازم در جهت سقف زدن و مهار کردن دیواره‌های پاکند باید به عمل آید تا از ریزش خاک جلوگیری شود.
ماده 36: برای‌جلوگیری از سقوط به‌داخل چاه محل پرتگاههای پا کند باید حفاظ‌گذاری‌گردد.
ماده37:محلاستقرار الکتروپمپ جهتتخلیه آبها حاصل از پیشرفت عملیات حفاری‌باید به صورتی باشد که هیچگونه امکان نفوذ رطوبت و آب یا برخوردمواد تخلیه شده با آن‌نباشد.
ماده38: آب و گل و لای حاصل از پیشرفت عملیات حفاری باید در محلی‌تخلیه گردد که امکان نفوذ آن به داخل چاه وجود نداشته باشد به‌اضافه هیچگونه خطری برای ساختمان‌ها و اماکن مجاور نیز فراهم نکند.
فصل ششم – عملیات حفر انباری چاه
ماده 39: نکاتی که جهت حفر محل انباری در عمق چاه باید رعایت گردد عبارتند از:
الف- انباری باید در عمقی حفر گردد که تحت تاثیر ارتعاشات ناشی ازدستگاه‌ها و وسائل نقلیه و نیروهای وارده از طریق فونداسیون‌ساختمان قرار نگیرد.
ب – چنانچه حفر انباری در لایه‌های سست انجام پذیرد لازمست به کول بندی و تقویت سقف و دیواره‌ها اقدام گردد.
ماده40: در انجام عملیات مربوط به حفر انباری سقف آن باید به صورت‌قوسی باشد به طوریکه احتمال ریزش دیواره‌ها و طاق وجود نداشته باشدو در صورتی که شکل دادن مزبور به انباری این منظور را نتواندفراهم کند با استفاده از وسایل لازم مهار بندی مقاومت کافی برای‌دیواره‌ها و سقف انباری فراهم آورد که از ریزش جلوگیری شود.
ماده 41: ارتفاع انباری نبایستی از 1/5 متر و عرض انباری از 1/2 متر تجاوز کند در غیر این صورت بایستی مهار بندی شود.
ماده 42: مفاد ماده 29 در مورد تامین روشنایی انباری نیز باید رعایت گردد.
ماده43: ارتباط چاه‌و انباری بهچاههای فاضلاب و به قنات‌ها حتیقنوات متروکه‌ممنوع است.
فصل هفتم – تکمیل عملیات حفاری و مراقبت‌ها بعدی از چاه
ماده44: نحوه استقرار کانال یا لوله فاضلاب در داخل چاه همین طورمصالح بکار رفته دراین قسمت باید به نحوی باشد که ریزش فاضلاب‌به دیواره چاه صدمه نرساند.
ماده45: نحوه استقرار گلدان بر سرچاه‌ها باید به نحوی باشد که بتواندفاضلاب را، در مسیر محور چاه هدایت کرده و به اضافه گلدان نیز ازاستحکام کافی برخوردار باشد.
ماده46: ساختمان و مصالح به کاررفته در پوشش دهانه چاه باید با درنظرگرفتن موقعیت چاه و شرائط محل طوری باشد که دهانه چاه مقاومت کافی درمقابل فشار و ضربات ناشی از بارهای وارده و عوامل جوی را داشته باشد.
ماده 47: چنانچه دهانه چاه دارای درب باشد این درب باید دارای قفل و بست مناسب و مطمئن باشد.
ماده 48: هر نوع چاه اعم از آب یا فاضلاب باید دارای مجرای تهویه یا هواکش مناسب با رعایت اصول ایمنی و بهداشتی باشد.
ماده49: به محض مشاهده کوچک‌ترین تغییر شکل در اطراف دهانه چاه بایدبلافاصله نسبت به بازدید دهانه اقدام و عملیات لازم رادر صورت‌نیاز به عمل آورد.
ماده 50: محل چاه‌ها باید در نقشه ساختمانی یا با علامت گذاری برروی محل احداث چاه مشخص باشد.
فصل هشتم – عملیات تخلیه فاضلاب
علاوه بر رعایت مواد مرتبط فوق الذکر در مورد چاه‌های دستی رعایت نکات ذیل برای تخلیه فاضلاب‌ها الزامی است.
ماده51: قبل از شروع عملیات تخلیه چاه باید پیش‌بینی‌های لازم رابه‌عمل آورد که به هنگام تخلیه جریان فاضلاب از طریق لوله‌های‌فاضلاب به‌داخل چاه کاملاً متوقف گردد.
ماده52: به هنگام برداشتن دهانه برای بازدید یا تعمیرات و غیرو بایستی‌پیش‌بینی‌های لازم ایمنی جهت جلوگیری از سقوط افراد خصوصاً به علت‌ریزش ناگهانی دهانه و اطراف آن به عمل آید.
ماده53: به هنگام تخلیه فاضلاب‌ها قبل از هرگونه اقدام برای داخل شدن‌به چاه فاضلاب باید اطمینان لازم را از نظر تخلیه گاز مساعد شدن‌هوای داخل چاه فاضلاب برای کارکردن کسب نمود به اضافه‌پیش‌بینی‌های احتیاطی لازم در مورد فاضلاب‌ها و آب انبارها که به‌محض جابجا شدن فاضلاب یا آب داخل آنها ایجاد گاز میشود باید به‌عمل آید.
ماده54: قبل از شروع بکار در قعر فاضلاب بازرسی کلی از دیواره چاه به‌عمل آید تا اطمینان حاصل شود که احتمال ریزش دیواره‌ها وجود نداردهدایت مقنی به داخل فاضلاب باد به وسیله طناب مقاوم یا هر گونه‌وسیله مطمئن دیگر باشد.
ماده55: قبل از فرستادن مقنی به داخل چاه باید با به کارگیری وسایل‌مناسب از ارتفاع فاضلاب که کارگر مقنی ناچاراً باید در داخل آن‌قرار گیرد آگاه شد و در هر حال این ارتفاع باید در حدی باشد که‌مقنی بتواند بدون اینکه خطری او را تهدید کند نسبت به انجام‌عملیات تخلیه اقدام نماید.
ماده 56: استعمال دخانیات یا زدن کبریت یا استفاده از هرگونه شعله باز یا ایجاد جرقه در داخل فاضلاب‌ها اکیدً ممنوع است.
ماده57: فاضلاب تخلیه شده باید به محل‌های مناسبی که رعایت معیارهای‌زیست محیطی و ایمنی و بهداشتی در آن شده باشد ریخته شود.
فصل نهم – وسایل حفاظت انفرادی
ماده58: کارگران مسئول حفر چاه باید مجهز به وسایل حفاظت فردی از جمله‌کلاه،کفش ایمنی، طناب، کمربند ایمنی، دستکش و لباس کار و در صورت‌لزوم عینک حفاظتی باشند.
ماده59: بهنگام کار در داخل فاضلاب چنانچه ضرورت و شرایط کار ایجاب کندکارگر مقنی باید مجهز به ماسک استنشاقی خرطومی یا ماسک با هوای‌فشرده باشد به نحویکه همواره هوای سالم را مستقیماً به ریه‌های‌کارگر برساند.
ماده60: ماسک‌ها خرطومی مجهز به سیستم هوا دهی برقی باید دارای سیستم‌دستی نیز باشند تا به محض قطع برق بتوان از سیستم دستی‌نیزاستفاده نمود.
ماده61: چنانچه سیستم هوادهی ماسک فوقالذکر دستی باشد باید تعلیمات لازمبه کارگر متصدی قسمت هوادهی داده شود تا بیاحتیاطی یا تعلل این فرد موجبنرسانیدن هوا به ریه‌های مقنی نشود.
ماده62: کارگران مقنی مسئول حفر چاه‌های دستی آب به محض رسیدن به‌آب باید از چکمه استفاده کنند به اضافه دلو مورد استفاده برای‌خارج ساختن گل حاصل از عملیات حفاری باید مقاوم در مقابل نفوذ آب‌باشد.
ماده63: کارگران چرخ کش که در بیرون چاه قرار دارند باید مجهز به‌کمربند ایمنی، قلاب ضامن دار باشند به طوریکه طرف دیگر آن به‌محلی نزدیک چاه محکم شود تا از سقوط احتمالی آنان به داخل چاه‌جلوگیری کند.
فصل دهم – وسایل الکتریکی
ماده64: در محل‌هایی که از الکتروموتور برای هوادهی یا تخلیه آب و یاهرمنظور دیگر استفاده می‌گردد این الکتروموتورها باید مجهز به سیم‌اتصال زمین و یا وسیله حفاظتی مناسب دیگر گردند مشخصات و نحوه‌اتصال زمین با وسیله حفاظتی باید به طرزی باشد که هرگونه خطر برق‌گرفتگی ناشی از اتصال هادی‌های برق دار به بدنه فلزی وسایل‌الکتریکی مورد استفاده و ملحقات آنها را کاملا منتفی سازد.
ماده65: کابل‌های برق مورد استفاده جهت انتقال نیروی برق به الکتروپمپ و سایر وسایل باید دارای روپوش عایق ضد آب مقاوم و عاری ازهرگونه زدگی و فرسودگی بوده و یک پارچه باشد. محل اتصالات بایدکاملا عایق مطمئن و مقاوم بوده و پیش‌بینی‌های احتیاطی لازم از نظرنحوه هدایت کابل به عمل آید تا در اثر وجود عواملی در دیواره چاه‌مانند برجستگی‌های تیز و برنده و همچنین نیروهای ناشی از کشش حاصله‌از وسایل و همینطور نفوذ آب شرایط ناایمنی فراهم نگردد.
ماده66: قسمت‌های گردنده الکتروپمپ مستقر در داخل چاه باید دارای حفاظ‌بوده و نحوه اتصالات سیم‌های برقی آن به صورتی باشد که احتمال‌اتصال بدنه یا دسترسی به قسمت‌های برق دار الکتروپمپ وجود نداشته‌باشد.
ماده67: محل استقرار و نصب الکتروپمپ باید به نحوی محفوظ گردد که‌امکان دسترسی افراد متفرقه به آن وجود نداشته واز عوامل جوی ایمن‌باشد.
ماده68: محل استقرار الکتروپمپ کمر چاهی باید در داخل طاقچه‌ای حفر شده‌در داخل دیواره چاه بوده و به صورتی باشد که احتمال ریزش دیواره‌یا خاک برروی الکتروپمپ و یا غرق شدن آن در صورت بالا آمدن آب‌چاه وجود نداشته باشد به این منظور می‌بایست از سیستم‌های شناورالکتریکی یا وسایل مناسب دیگر برای اعلام خبر و آگاه شدن از بالاآمدن سطح آب استفاده شود در صورت امکان به طور خود کار موتور پمپ‌چاه را برای تخلیه آب به کار اندازد.
ماده69: در محل نصب الکتروپمپ باید مکانی مناسب برای استقرار تعمیر کارموتور در موارد ضروری به نحو اطمینان بخشی پیش‌بینی شده باشد.
ماده 70: به هنگام تعمیر موتور باید جریان برق را به نحو اطمینان بخشی قطع نمود.
ماده71: کلیدهای قطع و وصل جریان برق الکتروپمپ باید در محلی مناسب‌قفل دار بوده و کلید مربوطه باید همواره در اختیار مسئول و آگاهی‌باشد.
ماده72: به منظور سهولت در آزمایش و راه اندازی و همچنین تعمیرات‌ضروری یک کلید اضافه قطع و وصل ضد رطوبت در مجاورت موتور الزامی‌است.
ماده 73: شستشوی‌موتور پمپهای‌الکتریکی به‌وسیله مشتقات‌نفتی درداخل چاه‌ممنوع‌است.
ماده74: کلیه مقررات مذکور در آیین‌نامه حفاظتی تاسیسات و وسایل‌الکتریکی در کارگاه‌ها باید در خصوص وسایل الکتریکی مورد استفاده درچاه‌ها رعایت گردد.
ماده 75: استقرار موتور پمپهای با سوخت مشتقات نفتی در داخل چاه ممنوع است.
ماده 76: انجام تعمیرات کلی و اساسی موتور پمپها در داخل چاه ممنوع است.
فصل یازدهم – متفرقه
ماده77: ارتباط دادن چاه احداثی جدید به چاه‌ها فاضلاب قدیمی ممنوع‌است مگر بعد از تخلیه و تهویه کامل فاضلاب قدیمی و اطمینان از بی‌خطر بودن آن فاصله چاه جدید از چاه قدیم باید بهاندازهای باشدکه خطر ریزش و مرتبطشدن خودبخود دوچاه وجودنداشته باشد.
ماده 78: در هر مرتبه ورود مقنی به چاه می‌بایستی آزمایش لازم از نظر وجود گازهای سمی و کمبود اکسیژن به عمل آید.
ماده79: مسیر لوله‌های حامل مواد مختلف مانند آب، گاز و مشتقات نفتی ومواد شیمیایی و بخارات مختلف نباید در مجاورت چاه باشد و در صورت‌عدم امکان باید پیش‌بینی‌های لازم ایمنی به عمل آید.
ماده80: متخلفین از اجرای مقررات این آیین‌نامه برابر قوانین جاری تحت‌پیگرد قرار خواهند گرفت. این آیین‌نامه مشتمل بر یازده فصل و 80ماده به استناد ماده 47 قانون کار در تاریخ 1364/6/21 درسی و دومین‌جلسه شورایعالی حفاظت فنی پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تصویب‌نهایی رسیده است.
۲ دیدگاه. ترک جدید
سلام.یه سوال دارم.من ناظر یه پروژه هستم.برای چاه آب باران ۵ متر کنده شده رسیده به قنات و به آب رسیدن.چه باید بکنم؟
سلام وقت بخیر اگر نزدیک ساختمان نیست یا سطح آب پایینی دارد مشکلی نداره و ازش استفاده کنید.یا اگر احساس خطر میکنید در یک مکان دیگه چاه بزنید.
اگر هم در منطقه ای مثل شمال کشور هستید چاه رو به صورت عمودی حفر نکنید و افقی حفر کنید. میتونید با یک مقنی خبره هم مشورت کنید
امیدوارم موارد پیشنهاد شده ب کارتون بیاد:)