ضوابط و مقررات ساخت پارکینگ

بعد از تصویب قانون نظام مهندسی و آئین نامه های اجرایی آن و پس از تعیین حدودی استای کلی ساماندهی به امور مهندسی و ارائه خدمات فنی، نیاز به تدوین دستورالعمل های مبتنی بر روش های اجرایی بیشتر احساس شد. در این مقاله قصد داریم به طور اختصاصی در مورد پارکینگ صحبت کنیم.

با وجود تغییرات در روند تهیه و تدوین طرح های شهرسازی، فعالان حوزه ساخت و ساز متوجه شدند که قوانین و ضوابط فعلی نمی توانند نیازهای این حوزه را برطرف سازند، خصوصاً در بحث مقررات ملی باید توجه ویژه به نیازهای هر استان صورت گیرد. زیرا تنها با تکیه بر یک نسخه کلی نمی توان این نیازها را برطرف نمود.

در اقدامی که اخیراً صورت گرفت به جمع بندی تجربیات چندین ساله وضعیت ساختمان ها هنگام بهره برداری، استفاده از روش های میدانی و نیاز شهرها پرداختند.

هدف از این کار پاسخگویی به نیاز شهروندان و فراهم نمودن تسهیلات در جهت بهره برداری‌ از ساختمان ها با کاربری های مختلف می باشد.

پارکینگ وسایل نقلیه

پارکینگ وسایل نقلیه به فضاهای باز و بسته ای گفته می شود که به منظور توقف وسایل نقلیه مورد استفاده قرار می گیرند.
در مسیرهای ورود و خروج پارکینگ ها و همچنین فضای داخل آن ها نباید سر و صدای وسایل نقلیه و یا دود آن ها منجر به صلب آرامش ساکنین ساختمان شود.
در تمام پارکینگ ها باید آب لوله کشی در اختیار افراد قرار گیرد.
وجود سرویس بهداشتی در پارکینگ آپارتمان های بالای 10 واحد ضروری است.
کلیه پارکینگ های سرپوشیده باید از تهویه هوای طبیعی برخوردار باشند، در غیر این صورت تهویه هوای آن ها باید با سیستم های مکانیکی صورت گیرد.
برای تصرف های گوناگون با توجه به موقعیت مکانی آن ها در شهر، تعداد پارکینگ های ضروری در ضوابط و مقررات برنامه های توسعه شهری مشخص می شوند.

انواع پارکینگ ساختمان

پارکینگ خصوصی: به توقف گاه هایی که در اختیار ساکنین قرار می گیرند، پارکینگ خصوصی می گویند.
پارکینگ عمومی: به توقفگاه های که عموم افراد می توانند از آن ها استفاده کنند و در تصرف عموم می باشند، پارکینگ عمومی می گویند.

انواع پارکینگ اتومبیل

پارکینک بزرگ: این پارکینگ ها فضای کافی برای توقف بیست و پنج خودرو را دارند.
پارکینگ متوسط: این پارکینگ ها ظرفیت توقف چهار الی بیست و پنج اتومبیل را دارند.
پارکینگ کوچک: این پارکینگ ها حداقل از سه محل پارک خودرو برخوردارند.

تبصره‌های آیین نامه در مورد ساختمان

در ادامه به توضیح تبصره‌هایی که در حوزه ساخت پارکینگ در آیین نامه ساختمان سازی قرار دارد میپیدازیم:

تبصره 1

در پارکینگ های سرپوشیده بزرگ و متوسط، ستون های بتنی و فلزی باید بر اساس مباحث نهم و دهم مقررات ملی ساختمان از مقاومت لازم در برابر حریق برخوردار باشند.

تبصره 2

با قراردادن علائم هشدار دهنده در اطراف ستون های موجود در پارکینگ ها باید از برخورد وسایل نقلیه با ستون ها جلوگیری شود.

ورودی و شیب راهه پارکینگ

در پارکینگ های متوسط و کوچک عرض مفید انواع درب ورودی، شیب راهه و ورودی باید حداقل 3 متر و در پارکینگ های بزرگ حداقل 6 متر باشد.
در حالت منحنی حداقل عرض مفید شیب راهه باید 3/5 متر و در حالت مستقیم باید 3 متر باشد.
اگر اختلاف سطح کف پارکینگ و تراز ورودی حداکثر 50 متر باشد، خودروها می توانند با دنده عقب خارج یا وارد پارکینگ شوند. در این پارکینگ ها، ایجاد ایستگاه قبل از رمپ ضرورتی ندارد.
ورود و خروج در پارکینگ ها باید از جلو اتومبیل صورت گیرد.
شعاع منحنی بر داخلی رمپ پارکینگ در چرخش شیب راهه باید حداقل 3 متر باشد.
معیار تعیین طول رمپ منحنی، یک متر از بر داخلی رمپ به طرف محور آن است.
ایستگاه خودرو قبل از شیب راهه باید دارای حدالقل 3 متر طول باشد.
عرض شیب راهه بین طبقات در پارکینگ های طبقاتی خصوصی به تعداد خودروهایی که از آن شیب راهه عبور می کنند بستگی دارد.
شیب ایستگاه قبل از رمپ پارکینگ باید حداکثر 5 درصد باشد.
اگر دسترسی به بخشی از فضای پارکینگ در مجاورت محل پارک خودرو باشد، علاوه بر رعایت ضوابط مربوط به دهانه مکان توقف خودروها، به منظور تردد سایر وسایل نقلیه باید عرض مفید رعایت شود.
از مصالح غیر لغزنده باید برای کف شیب راهه در توقف گاه ها استفاده شود.

ارتفاع مفید پارکینگ ها

برای پارکینگ های کوچک، ارتفاع مفید باید حداقل 2 متر و بیست سانتی متر باشد.
برای پارکینگ های بزرگ و متوسط، ارتفاع مجاز 2 متر و چهل سانتی متر است.
حداقل ارتفاع مفید در ورودی و خروجی پارکینگ های عمومی 2 متر و چهل سانتی متر است.
حداقل ارتفاع مفید در ورودی و خروجی پارکینگ های خصوصی 2 متر و 10 سانتی متر است.

الزامات مختص معلولین جسمی حرکتی

شیب محل پارک خودرو معلولین نباید از 2 درصد بیشتر باشد.
محل توقف خودرو معلولین باید دارای حداقل عرض 3/5 متر باشد.
مکان تعیین شده برای توقف خودرو معلولین باید به آسانسور و درب های ورودی و خروجی نزدیک بوده و با علامت مشخص شده باشد.
در ساختمان هایی که تعداد واحدهای آن ها بیشتر از ده واحد است، باید امکان دسترسی معلولین در تراز پارکینگ به پیش فضای آسانسور فراهم گردد.
در پارکینگ های عمومی 2 درصد از فضاهای توقف در فاصله نزدیک به ورودی و خروجی باید به معلولین اختصاص داده شود.

الزامات محل توقف خودرو

توقف وسایل نقلیه در پارکینگ نباید مزاحمتی در خصوص استفاده از انباری، بخش های تاسیساتی و فضاهای عمومی ایجاد کند.
به منظور افزودن مورد فوق در پارکینگ های بزرگ و متوسط باید به طول و عرض محل توقف خودرو 60 سانتی متر افزوده شود.
ابعاد توقف خودرو در توقف های خطی باید 2/60*6 و عرض محل مانور مجاور آن 3/40 متر باشد.
در شرایطی که یک خودرو به دلیل طراحی کمی جلوتر از خودروی مجاور قرار می گیرد، دهانه توقف دو خودرو باید دارای اندازه استاندارد باشد و بخش مجاور عارضه فیزیکی برای خودرو جلویی باید برابر با دهانه مفید پارک یک خودرو باشد.

دهانه بندی پارکینگ ها

در پارکینگ های عمومی، فاصله محور به محور ستون ها با اسکلت فلزی تا چهار سقف محور به محور ستون برای یک اتومبیل 3 متر، دو اتومبیل 5 متر و سه اتومبیل 7/20 متر می باشد.
در صورت افزودن هر سقف باید به مقادیر فوق 10 سانتی متر اضافه شود.
در ساختمان های اسکلت بتنی باید 20 سانتی متر به دو مورد بالا اضافه شود.
در صورتی که دهانه پارکینگ برای بیش از سه اتومبیل طراحی شود به ازای هر محل پارک اضافی باید 2/30 متر به دهانه ردیف مربوطه اضافه گردد.
اگر در اطراف مکان توقف خودرو دیوار باشد، به ازای هر دیوار باید 10 سانتی متر به محل توقف اضافه شود.
در طراحی محل توقف خودروها در پارکینگ های عمود توقف در دهانه آخر باید به ضوابط اعلام شده 20 سانتی متر اضافه شود.
در ساختمان هایی که دارای 9 سقف یا بیشتر هستند ابعاد اجرایی ستون ها بر اساس طراحی سازه باید ارائه شوند.
در تمام موارد، به منظور ایجاد مکان مناسب توقف خودرو فاصله تمام شده دهانه ها نباید برای یک اتومبیل کمتر از 2/60، برای دو اتومبیل کمتر از 4/60 و برای سه اتومبیل کمتر از 6/90 باشد.
مسیر عبور خودرو باید دارای حداقل عرض مفید 5 متر باشد.
حداقل عرض مفید مسیر تردد اتومبیل ها در پارکینگ های بزرگ عمومی باید 6 متر باشد.